مالیات شرکت ها چیست؟ نحوه محاسبه مالیات اشخاص حقوقی
مالیات شرکت ها چیست؟ نحوه محاسبه مالیات اشخاص حقوقی
- نویسنده : حسابدانان
- سطح : متوسط
- پیش نیاز : ندارد
- مدت زمان مطالعه : ۱۰ دقیقه
فهرست مطالب :
۱ – طبقه بندی اشخاص حقوقی از لحاظ مشمولیت
۲ – مالیات و نرخ مالیات اشخاص حقوقی
۳ – اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقوقی چیست؟
۴ – مالیات اشخاص حقوقی چگونه محاسبه می گردد ؟
۵ – معافیت ها و موارد غیر مشمول مالیاتی اشخاص حقوقی
۶ – مهلت ارسال اظهارنامه مالیات اشخاص حقوقی
۷ – جریمه عدم ارسال اظهارنامه مالیات
۸ – سوالی درباره مالیات شرکت ها دارید، مشاوره مالیاتی کسب و کار خود را از ما بگیرید!
مقدمه :
اگر بخواهیم نگاهی به اقتصاد جامعه و کشور داشته باشیم، متوجه این موضوع می شویم که چرخه ی اقتصادی کشور با وجود اشخاص حقوقی، پا برجاست. به همین دلیل قوانین و مقررات فراوانی برای آن ها در نظر گرفته شده است. به تبع همین امر در قوانین مالیاتی نیز باید ها و نباید هایی برای این اشخاص ذکر شده است، که به تکالیف مالیاتی معروف است.
مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی یکی از پایه های اخذ مالیات در کشور می باشد که فصل پنجم از باب سوم قانون مالیات های مستقیم، یعنی مواد قانونی ۱۰۵ تا ۱۱۸، مربوط به اشخاص حقوقی است.
در همین راستا به منظور اینکه این اشخاص تکالیف مالیاتی خود را رعایت، میزان مالیات بر درآمد عملکرد خود را پرداخت و صورت وضعیت مالی و صورت سود و زیان خود را در اختیار سازمان امور مالیاتی قرار دهند، ملزم به تنظیم اظهارنامه مالیاتی می باشند.
۱ – طبقه بندی اشخاص حقوقی از لحاظ مشمولیت :
در ابتدا به تعریف شخص حقوقی می پردازیم :
شخصیت حقوقی از اصطلاحات علم حقوق است. اشخاصی مانند گروه‌ها، جمعیت‌ها، موسسات، سازمان‌ها و… که وجود طبیعی ندارند و دارای وجود فرضی و اعتباری می‌باشند، اشخاص حقوقی هستند. این اشخاص دارای اطلاعاتی مانند شناسه ملی، کد ثبت، کد اقتصادی و .. را دارا می باشند. همچنین این اشخاص دارای حقوق تکالیف و اموالی هستند که به طور کلی از اموال و حقوق و دارایی افرادی که آن را تشکیل می‌دهند، جداست و دارای کلیه حقوق و تکالیفی می‌باشند که قانون برای اشخاص حقیقی شناخته است. مگر آن چه که ملازمه با طبیعت و فطرت و سرشت انسانی دارد و مختص انسان است مانند حقوق و وظایف ابوت و بنوت.
برای مطالعه بیشتر درباره مالیات مقاله اظهارنامه مالیات صاحبان مشاغل+ آموزش تصویری ارسال اظهارنامه مالیاتی را مطالعه کنید.
در قوانین مالیاتی، اشخاص حقوقی چه تکالیفی دارند ؟
مطابق بند ۴ و ۵ اولین ماده قانون مالیات های مستقیم اشخاص زیر مشمول پرداخت مالیات می باشند :
- هر شخص حقوقی ایرانی نسبت به کلیه درآمدهایی که در ایران یا خارج از ایران تحصیل می نماید.
- هر شخص غیر ایرانی ( اعم از حقیقی یا حقوقی ) نسبت به درآمدهایی که در ایران تحصیل می نماید و همچنین نسبت به درآمدهایی که بابت واگذاری امتیازات یا سایر حقوق خود و یا دادن تعلیمات و کمک های فنی و یا واگذاری فیلم های سینمایی ( که به عنوان بها یا حق نمایش یا هر عنوان دیگر عاید آنها می گردد ) از ایران تحصیل می کند.
برخی از اشخاص حقوقی هم هستند که این افراد مشمول مالیات نیستند و به اصطلاح غیر مشمول مالیاتی تلقی می شوند:
۱ – وزارتخانه‌ها و موسسات دولتی;
۲- دستگاه هایی که بودجه آنها وسیله دولت تأمین می‌شود;
۳ – شهرداری‌ها و دهیاری ها
۴ – بنیادها و نهادهای انقلاب اسلامی دارای مجوز معافیت از طرف حضرت امام خمینی ( ره ) و مقام معظم رهبری
البته این کلیات اشخاص غیر مشمول هست و در این مقاله نیازی یه توضیحات بیشتر متون قانونی این مواد نداریم.
۲ – مالیات و نرخ مالیات اشخاص حقوقی :
در حال حاضر سه قانون مهم مالیاتی در کشور ما پا برجاست و در حال اجرایی شدن می باشد :
۱ – قانون مالیات های مستقیم
۲ – قانون مالیات بر ارزش افزوده
۳- قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان
در باب موارد اول و دوم این قوانین در راستای دریافت مالیات بر درآمد و دارایی و دیگری جهت مالیات بر مصرف وضع شده است. اما در رابطه با قانون سوم قرار نیست تا مالیات جدیدی از اشخاص حقوقی اخذ شود. وجود آن صرفا در جهت انجام تکالیف مالیاتی جدید و شفاف سازی مالیاتی است.
شنیدن پادکست نظام مالیاتی در سال ۱۴۰۲
مالیات انواع مختلفی دارد و در قوانین مالیات ایران، مالیات به دو دسته مالیات‌های مستقیم و غیرمستقیم تقسیم‌بندی می‌شود که هر کدام از آنها نیز شامل مالیات‌های مختلفی هستند.
مالیات اشخاص حقوقی را می توانیم زیر گروه مالیات های مستقیم معرفی کنیم، چرا که پرداخت کننده مالیات برای سازمان امور مالیاتی شناخته شده و قابل رهگیری است.
بخش عمده ای از وصولی های سازمان امور مالیاتی کشور را اشخاص حقوقی تشکیل می دهند.
جمع درآمد شرکت ها و درآمد ناشی از فعالیت‌های انتفاعی سایر اشخاص حقوقی که از منابع مختلف در ایران یا خارج از ایران تحصیل می‌شود، پس از وضع زیان‌های حاصل از منابع غیرمعاف و کسر معافیت های مقرر به استثنای مواردی که طبق مقررات این قانون دارای نرخ جداگانه‌ای می‌باشد، مشمول مالیات به نرخ بیست و پنج درصد ( ۲۵% ) خواهند بود.
۳ – اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقوقی چیست؟
در یک کلام : مهم ترین سند مالیاتی هر کسب و کار
اظهارنامه مالیاتی مجموعه فرم ها و اطلاعاتی است که مودیان مالیاتی در خصوص فعالیت اقتصادی خود به سازمان مالیاتی ارسال می کنند. ماده یک آیین‌نامه ماده ۹۵ قانون مالیات‌های مستقیم به شماره ۲۳۰۷۶۱ مورخ ( ۱۳۹۴/۰۴/۱۲) که به آیین‌نامه تحریر دفاتر مشهور است؛ اظهارنامه مالیاتی را این چنین تعریف کرده است :
براساس این ماده: « اظهارنامه مالیاتی فرمی است به منظور اظهار درآمدها، هزینه‌ها، دارایی‌ها، بدهی‌ها، سرمایه، معافیت‌ها، درآمد مشمول مالیات، مالیات، بخشودگی مالیاتی و همچنین اطلاعات هویتی و مکانی حسب مورد که برای مالیات اشخاص حقوقی و اشخاص حقوقی موضوع قانون مالیات‌های مستقیم، بر حسب نوع و حجم فعالیت اشخاص مذکور مطابق نمونه‌هایی که توسط سازمان، تهیه و اعلام می‌شود.»
این موضوع که چه نوع اظهارنامه ای، به چه روشی و تا چه زمانی می بایست ارسال گردد در ادامه ی مقاله به آن خواهیم پرداخت.
۴ – مالیات اشخاص حقوقی چگونه محاسبه می گردد ؟
در بند های بالاتر درباره ی نرخ مالیات اشخاص حقوقی صحبت کردیم، در نتیجه درآمد مشمول مالیات اشخاص حقوقی، در نرخ ثابتی ضرب می شود که آن نرخ ۲۵ درصد می باشد .
اولین نکته ای که باید به آن توجه داشت این است که مالیات از رقم درآمد مشمول مالیات اخذ می شود نه از میزان فروش.
برای مثال اگر درآمد مشمول شرکتی معادل ۱.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰ ریال باشد، مالیات آن شرکت ۲۵۰.۰۰۰.۰۰۰ ریال می باشد.
در مورد اشخاص حقوقی ایرانی غیر تجاری که به منظور تقسیم سود تأسیس نشده‌اند، در صورتی که دارای فعالیت انتفاعی باشند، از مأخذ کل درآمد مشمول مالیات فعالیت انتفاعی آنها مالیات به نرخ مقرر در این ماده وصول می‌شود.
اگر شرکتی چه ایرانی یا خارجی مالیات هایی را قبلا پرداخت کرده باشد ( برای مثال مالیات علی الحسابی را که برای واردات پرداخت می کنند ) با رعایت مقررات مربوط از مالیات متعلق کسر خواهد شد و اضافه پرداختی از این بابت قابل استرداد است.
از محصول رایگان صورتحساب الکترونیکی ( قسمت دوم ) برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص ارسال صورتحساب الکترونیکی دیدن فرمایید.
۵ – معافیت ها و موارد غیر مشمول مالیاتی اشخاص حقوقی :
معافیت ها همیشه یکی از جذاب ترین موضوعات مالیاتی بوده است. قانونگذار برای اشخاص حقوقی نیز معافیت هایی را در نظر گرفته است که شاید به دلیل گستردگی نتوان به طور کامل آن ها را بیان کرد اما مهم ترین این موارد را در این مقاله آورده ایم. این موارد عبارتند از:
۱ – اشخاص اعم از حقیقی و حقوقی نسبت به سود سهام یا سهام الشرکه دریافتی از شرکت های سرمایه‌پذیر مشمول مالیات دیگری نخواهند بود. بدین منظور که اگر شرکتی در سهام شرکت دیگری سرمایه گذاری کرده باشد، مانند شرکت های بورسی، بابت سود سهامی که دریافت می‌کند، مشمول مالیات دیگری نیست.
قانونگذار برای شرکت های تعاونی نیز معافیتی در نرخ مالیاتی درنظر گرفته است:
درآمد مشمول مالیات ابرازی شرکت ها و اتحادیه های تعاونی متعارف و شرکت های تعاونی سهامی عام مشمول بیست و پنج درصد ( ۲۵% ) تخفیف از نرخ موضوع این ماده می باشد. برخی از عزیزان این مورد را اشتباه برداشت می کنند و بر این باورند که این ۲۵% مطابق کامل نرخ مالیاتی است. در صورتی که این طور نیست. این تخفیف به صورت زیر لحاظ می گردد .
۶.۲۵% = ۲۵% * ۲۵%
۱۸.۷۵% = ۶.۲۵% – ۲۵%
یکی دیگر از مشوق های معروف قانون برای اشخاص حقوقی تبصره ۷ ماده ۱۰۵ قانون مالیات های مستقیم است.
در این تبصره ذکر شده است که : به ازای هر ده درصد ( ۱۰% ) افزایش درآمد ابرازی مشمول مالیات اشخاص موضوع این ماده نسبت به درآمد ابرازی مشمول مالیات سال گذشته آنها، یک واحددرصد و حداکثر تا پنج واحد درصد از نرخ های مذکور کاسته می‌شود. شرط برخورداری از این تخفیف تسویه بدهی مالیاتی سال قبل و ارائه اظهارنامه مالیاتی مربوط به سال جاری در مهلت اعلام شده از سوی سازمان امور مالیاتی است.
البته در قانون بودجه سال ۱۴۰۳ این تبصره دستخوش تغییراتی گردیده و محدودیت بیشتری برای آن اعمال شده است.
طبق بند الف تبصره ۶ قانون بودجه ۱۴۰۳ :
در تبصره (۷) ماده ۱۰۵ و تبصره ماده ۱۳۱ قانون مالیات‌های مستقیم مصوب ( ۱۳۶۶/۱۲/۰۳ ) بعد از عبارت «ده درصد(۱۰%)» عبارت «مازاد بر چهل درصد (۴۰%)» اضافه می‌شود. معافیت ناظر به مواد مذکور صرفاً نسبت به درآمد مشمول مالیات ابرازی برای عملکرد سالهای ۱۴۰۲ و ۱۴۰۳ قابل اعمال است.
همچنین معافیت هایی در مواد ۱۳۲ و ۱۳۹ ق.م.م نیز برای این اشخاص در نظر گرفته شده است که در مقاله ی دیگری به تشریح آن خواهیم پرداخت.
۶ – مهلت ارسال اظهارنامه مالیات اشخاص حقوقی :
طبق ماده ۱۱۰ قانون مالیات های مستقیم، اشخاص حقوقی مکلف اند اظهارنامه و ترازنامه وحساب سود و زیان متکی به دفاتر و اسناد و مدارک خود را حداکثر تا چهار ماه پس از سال مالیاتی همراه با فهرست هویت شرکا و سهامداران و حسب مورد میزان سهم‌الشرکه یا تعداد سهام و نشانی هر یک از آنها را به اداره امور مالیاتی که محل فعالیت اصلی شخص حقوقی در آن واقع است، تسلیم و مالیات متعلق را پرداخت نمایند. پس از تسلیم اولین فهرست مزبور، تسلیم فهرست تغییرات در سنوات بعد کافی خواهد بود. محل تسلیم اظهارنامه و پرداخت مالیات اشخاص حقوقی خارجی و موسسات مقیم خارج از ایران‌که در ایران دارای اقامتگاه یا نمایندگی نمی‌باشند، تهران است.
البته ممکن است بنا به دلایل مخلفی در برخی سال ها این موعد زمانی برای چند روز یا چندین ماه تمدید گردد که در این صورت موعد اعلام شده آخرین فرصت برای ارسال اظهارنامه مالیاتی است. طبق بخشنامه شماره ۲۳۳۵۷/۲۰۰/د مورخ ( ۱۴۰۳/۰۴/۰۹ ) در باب این موضوع از طرف سازمان امور مالیاتی ابلاغ گردیده است، نشان می دهد که اظهارنامه اشخاص حقوقی امسال تمدید نخواهد شد.
۷ – جریمه عدم ارسال اظهارنامه مالیاتی :
در صورتی که مودی اظهارنامه مالیاتی خود را ارسال نکند، مشمول جرائم سنگین و غیر قابل بخشودگی خواهد شد.
جرایم مربوط به عدم ارسال اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقوقی عبارت است از:
الف) جریمه عدم تسلیم اظهارنامه در موعد مقرر : ۳۰ درصد مالیات متعلقه
ب ) جریمه عدم تسلیم ترازنامه و صورت سود و زیان ( فقط برای اشخاص حقوقی و حقیقی گروه اول موضوعیت دارد ) : ۲۰ درصد مالیات متعلقه
همچنین در صورت عدم تسلیم اظهارنامه مالیاتی در موعد مقرر قانونی ( برای اشخاص حقوقی تا ۴ ماه پس از پایان سال مالی ) کلیه معافیت ها و مشوق های مالیاتی لغو می گردد.
در صورتی که مالیات متعلقه در مهلت مذکور پرداخت نگردد، نیز جریمه ای معادل ۲/۵ درصد مبلغ مالیات به ازای هر ماه تاخیر تعلق می گیرد.
لازم به ذکر است طبق بند ۶ ماده ۲۷۴ قانون مالیات های مستقیم عدم تسلیم اظهارنامه مالیاتی در ۳ سال متوالی از مصادیق جرم مالیاتی محسوب شده و مشمول مجازات های درجه ۶ قانون مجازات های اسلامی می باشد.
طبق آخرین مقررات برای اشخاص حقوقی که میزان دارایی آنها بیش از ۵۰۰.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰ ریال و یا درآمد های آنها بیش از مبلغ ۳۰۰.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰ ریال باشد، مکلف به تهیه و ارائه صورت های مالی حسابرسی شده می باشد و عدم تسلیم آن جریمه ای معادل ۲۰% مالیات متعلقه به همراه خواهد داشت.
مطابق ماده ۲۷۲ : « سازمان امور مالیاتی کشور مکلف است تا پایان دی ماه هر سال نسبت به اعلام آن گروه یاگروه هایی از اشخاص حقیقی و حقوقی که علاوه بر شرکت های موضوع بندهای (الف) و (د) ماده واحده « قانون استفاده از خدمات تخصصی و حرفه‌ای حسابداران ذی صلاح به عنوان حسابدار رسمی» مصوب سال ۱۳۷۲ براساس نوع و یا حجم فعالیت آنها ملزم به ارائه صورت های مالی حسابرسی شده توسط سازمان حسابرسی یا موسسات حسابرسی عضو جامعه حسابداران رسمی ایران، همراه با اظهارنامه مالیاتی و یا حداکثر ظرف مدت سه ماه پس از مهلت انقضای ارائه اظهارنامه می‌باشند را از طریق مقتضی ( درج در روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران و یکی از روزنامه‌های کثیرالانتشار و یا سامانه الکترونیکی مربوط ) به اطلاع این گروه از اشخاص برساند. علاوه بر آن سازمان یادشده می‌تواند اشخاص حقیقی و حقوقی معینی را به صورت موردی مشمول حکم این ماده نماید، که در این صورت موضوع شمول اشخاص یادشده باید با ابلاغ کتبی تا پایان دی ماه هر سال به آگاهی آنها برسد. اشخاص حقیقی و حقوقی مزبور که سال مالی آنها بعد از اعلام سازمان یادشده آغاز می‌شود، مشمول حکم این ماده خواهند بود. در صورت ارائه نکردن گزارش حسابرسی مالی موضوع این ماده در مهلت مقرر، علاوه بر تعلق جریمه معادل بیست درصد ( ۲۰% ) مالیات متعلق، درآمد مشمول مالیات آنها طبق مقررات این قانون از طریق رسیدگی تعیین خواهد شد.»
۸ – سوالی درباره مالیات شرکت ها دارید، مشاوره مالیاتی کسب و کار خود را از ما بگیرید!
مشاوره مالیاتی، به عنوان یکی از حوزه های تخصصی موسسه حسابدانان می تواند شما را در جلوگیری از تعلق جرایم و مجازات های مالیاتی یاری نماید. پنل مشاوره مالی و مالیاتی ما آماده پاسخگویی به کلیه سوالات شما در حوزه حسابداری، مالیات، بیمه، قانون کار و مباحث مربوطه به صورت آنلاین و حضوری می باشد.
برای ورود به پنل مشاوره مالیاتی و پرسیدن سوالات خود اینجا کلیک کنید.
دیدگاهتان را بنویسید
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.