فرم تبصره ماده ۱۰۰ از جمله مواردی است که صاحبان مشاغل در زمان ارسال اظهارنامه مالیاتی یاد آن می افتند، اما فرم تبصره ماده ۱۰۰ چیست؟ چه کاربردی دارد؟ چه اشخاصی اجازه استفاده از فرم تبصره ماده ۱۰۰ را دارند؟ مزایا و معایب ارسال فرم تبصره ماده ۱۰۰ چیست؟ نحوه ارسال آن به چه صورت است؟
همان طور که می دانید شروع سال مالی اشخاص حقیقی یا صاحبان مشاغل از ۱ فروردین ماه و مطابق با سال شمسی است. صاحبان مشاغل در گروه های اول و دوم و سوم هر ساله موظف هستند اظهارنامه مالیاتی خود را حداکثر تا ۳۱ خرداد ماه سال بعد ارسال کنند، مثلا مهلت ارسال اظهارنامه سال ۱۴۰۲، تا آخر خرداد ماه سال ۱۴۰۳ است. البته برخی سال ها ممکن است این مهلت تمدید شود، این اتفاق دقیقا در سال ۱۴۰۳ افتاد و آخرین مهلت تسلیم ارسال اظهارنامه مالیاتی صاحبان مشاغل سال ۱۴۰۲ تا ۱۵ مرداد ماه سال ۱۴۰۳ تمدید شد.
ضمنا در گروه بندی های متفاوت صاحبان مشاغل، اطلاعات و اقلام مندرج در اظهارنامه آن ها متفاوت است، اما کلیه گروه ها ملزم به ارسال اظهارنامه مالیاتی خواهند بود.
شما خواننده گرامی می توانید با مراجعه به پنل محاسبه مالیات صاحبان مشاغل، علاوه بر توضیحات مربوطه در خصوص صاحبان مشاغل و گروه بندی و وظایف آن ها، بدون انجام محاسبه، مالیات خود را محاسبه کنید.
همچنین لازم است بدانید عدم تسلیم اظهارنامه مالیاتی صاحبان مشاغل جریمه ای معادل ۳۰ درصد مالیات متعلق خواهد داشت که این جریمه غیر قابل بخشودگی است.
ضمنا عدم تسلیم ترازنامه و سود و زیان جریمه ای معادل ۲۰ درصد مالیات متعلق دارد، با این تفاوت که این جریمه قابل بخشودگی است، به این معنی که اختیار بخشودگی آن دست سازمان مالیاتی است و سازمان می تواند تمام یا قسمتی از آن را ببخشد.
لازم به ذکر است کلیه صاحبان مشاغل دارای ترازنامه و سود و زیان نیستند و تنها گروه اول صاحبان مشاغل ملزم به ارسال آن هستند، چرا که فرم مربوط به ترازنامه و سود و زیان فقط در اظهارنامه مشاغل گروه اول قرار دارد.
پیش از این مطالبی در رابطه با اظهارنامه مالیاتی صاحبان مشاغل ارائه کردیم و اکنون درباره فرم تبصره ماده ۱۰۰ صاحبان مشاغل توضیح خواهیم داد.
در کنار بحث اظهارنامه مالیاتی، همواره بحث فرم تبصره ماده ۱۰۰ برای صاحبان مشاغل مطرح بوده است.
اگر بخواهیم فرم تبصره ماده ۱۰۰ صاحبان مشاغل را خیلی ساده توضیح دهیم، به این صورت است که از نظر سازمان مالیاتی بعضی از مودیان که حجم فعالیت کمی دارند و نیز مالیات قابل توجهی به دولت پرداخت نمی کنند، در صورتی که اظهارنامه مالیاتی ارسال کنند، وصول مالیات از آن ها ممکن است بار هزینه ای برای سازمان مالیاتی داشته باشد، مثل حقوق پرسنل، هزینه آب و برق و گاز، هزینه پرینت کاغذ، زمانی که برای رسیدگی گذاشته می شود و … در کل هزینه های مالی و غیر مالی زیادی به همراه دارد و این مالیات های کم برای سازمان مالیاتی منفعتی ندارد.
بنابراین در قانون مالیات های مستقیم گفته شده مشاغلی که حجم فعالیت آن ها از مقدار تعیین شده ای کمتر باشد، به جای ارسال اظهارنامه و رسیدگی، می توانند فرمی به نام فرم تبصره ماده ۱۰۰ را ارسال کنند. یعنی ترجیح سازمان مالیاتی بر این است که بدون اظهارنامه، مالیات این دسته از مودیان را به صورت مقطوع و توافقی تعیین کند و سپس توسط طرفین تایید شود و در نهایت پرداخت یا تقسیط شود.
در فرم تبصره ماده ۱۰۰، مودی مبلغ واریز شده به حساب خود را وارد می کند و مالیات او به صورت حدودی تعیین می شود. حال اگر مودی مبلغ را پذیرفت و تایید کرد، پرونده مالیاتی وی در آن سال بسته خواهد شد و نیاز به رسیدگی و ارائه اسناد و مدارک ندارد.
در تعریفی دیگر، می توان فرم تبصره ماده ۱۰۰ را برابر با مالیات مقطوع دانست، به این معنی که هنگام محاسبه مالیات مودی حالت سود و زیان در نظر گرفته نمی شود و مثل ارسال اظهارنامه، درآمد و هزینه و سود یا زیان اعلام نمی شود. بنابراین فرم تبصره ماده ۱۰۰ با سود و زیان کاری ندارد.
به فرض این که جمع کل درآمد مودی ۱ میلیارد تومان باشد، بر اساس نوع فعالیت او، رقم پیشنهادی سازمان مالیاتی مثلا ۱۵ میلیون تومان به عنوان مالیات وی خواهد بود. حال اگر مودی آن را قبول کند تایید می شود و اگر قبول نکند، اظهارنامه ارسال خواهد کرد.
اگر مودی مبلغ پیشنهاد شده در فرم تبصره ماده ۱۰۰ را تایید نکند و اظهارنامه نیز ارسال نکند، مشمول جریمه عدم تسلیم اظهارنامه خواهد شد.
لازم به ذکر است ارسال فرم تبصره ماده ۱۰۰ برای صاحبان مشاغل به هیچ عنوان اجباری نیست، بلکه کاملا اختیاری است و برای مودی نیز منفعت به همراه دارد، زیرا با استفاده از آن نیازی به نگهداری اسناد و مدارک و دردسرهایی مثل رفت و آمد به اداره مالیاتی ندارد.
در متن تبصره ماده ۱۰۰ قانون مالیات های مستقیم آمده است مشاغل یا گروه هایی که حداکثر درآمد آن ها ۱۰ برابر معافیت ماده ۸۴ این قانون است می توانند از این مشوق استفاده کنند.
برای مثال در سال ۱۴۰۱ مبلغ این معافیت برابر با ۶۷۲ میلیون تومان بود، اما در قانون بودجه به جای ۱۰ برابر، ۱۰۰ برابر آمده و عدد ۶ میلیارد و ۷۲۰ میلیون تومان تعیین شد. بنابراین در سال ۱۴۰۲ مشاغلی که درآمد آن ها کمتر از ۶ میلیارد و ۷۲۰ میلیون تومان بود، می توانند از فرم تبصره ماده ۱۰۰ استفاده کنند،.
ضمنا جزئیات استفاده از فرم تبصره ماده ۱۰۰ هر سال را سازمان امور مالیاتی در قالب دستورالعملی مشخص ابلاغ می کند. برای مثال در سال ۱۴۰۱ مشاغلی که ملزم به استفاده از پایانه های فروشگاهی هستند ولی از آن استفاده نکردند، اجازه استفاده از فرم تبصره ماده ۱۰۰ را ندارند.
دقت کنید فرم تبصره ماده ۱۰۰ برای اشخاص حقیقی است و اشخاص حقوقی فقط باید اظهارنامه ارسال کنند.
نحوه محاسبه مالیات تبصره ماده ۱۰۰ صاحبان مشاغل:
سازمان امور مالیاتی هر ساله دفترچه ای صادر می کند و در آن نسبت سود فعالیت انواع کسب و کارها را نام می برد. این جدول دارای ۳ فایل شامل نسبت سود فعالیت های بازرگانی، تولیدی و خدماتی است.
مثلا طبق این جدول ضریب سود دهی بانک ها ۲۰ درصد است. به همین ترتیب هر فعالیتی ضریب مخصوص به خود را دارد.
برای مثال در زمان ارسال تبصره ماده ۱۰۰، در صورتی که درآمد مودی که در بانک مشغول به کار است ۱۰ میلیارد تومان باشد، به صورت زیر ضرب در ضریب سود دهی فعالیت او می شود:
۲۰۰/۰۰۰/۰۰۰ = % ۲۰ * ۱/۰۰۰/۰۰۰/۰۰۰
سپس از این عدد مبلغ معافیت کسر می گردد و به فرض این که معافیت را ۴۰/۰۰۰/۰۰۰ تومان در نظر بگیریم:
۱۶۰/۰۰۰/۰۰۰ = ۴۰/۰۰۰/۰۰۰ – ۲۰۰/۰۰۰/۰۰۰
و به عدد ۱۶۰/۰۰۰/۰۰۰ میلیون تومان خواهیم رسید.
اکنون برای اشخاص حقیقی این عدد در نرخ ماده ۱۳۱ قانون مالیات های مستقیم ( نرخ پلکانی ) و برای اشخاص حقوقی در نرخ ماده ۱۰۵ قانون مالیات های مستقیم ( ۲۵ % ) ضرب می شود و مالیات مودی محاسبه می گردد.
همچنین ضریب سود دهی بر اساس فعالیت، ضریب مربوط به فعالیتی است که خود مودی در زمان تشکیل پرونده مالیاتی آن را اعلام می کند.
جهت آشنایی بیشتر با مراحل ثبت نام مالیاتی و همچنین مشاهده قسمت انتخاب فعالیت مودی، می توانید با ما در آموزش سامانه ثبت نام مالیاتی همراه باشید.
البته انجام این محاسبات برای مودی قابل رویت نیست و خود سامانه الگوریتم وار آن را انجام می دهد.
همچنین در زمان ارسال اظهارنامه و رسیدگی اگر لازم باشد از ضرایب سود ویژه استفاده شود، مجدد به جدول ضرایب سود ویژه مراجعه خواهد شد. فایل جدول ضرایب سود ویژه عملکرد ۱۴۰۲ نیز قابل دانلود است.
در صورتی که مودی اظهارنامه مالیاتی ارسال نکند و فرم تبصره ماده ۱۰۰ بفرستد و مبلغ درآمد را واقعی اعلام کند، برای او فرآیند رسیدگی مالیاتی و دادرسی انجام نمی شود.
اما از معایب فرم تبصره ماده ۱۰۰ می توان به این موضوع اشاره کرد که اگر در یک سال مودی زیان کرده باشد، هنگام ارسال این فرم، زیان او لحاظ نمی شود.
همچنین اگر مودی مبالغی را تحت عنوان هزینه پرداخت کرده باشد، با این که قانونا این مبالغ قابل کسر از درآمد است ولی در فرم تبصره ماده ۱۰۰ لحاظ نمی شود، زیرا این فرم نیازمند رعایت حد نصابی معین است، به این معنی که مشاغلی که درآمد آن ها از مبلغی مشخص کمتر باشد اجازه استفاده از آن را دارند.
در همین راستا برای خیلی از شما عزیزان ممکن است سوالی تحت این عنوان مطرح شود که آیا درج درآمد برآوردی سازمان مالیاتی در سامانه فرم تبصره ماده ۱۰۰ الزامی است یا خیر؟
پاسخ این سوال را جناب آقای سید علی سرحدی، مدرس و مشاور مالیاتی در این پادکست این طور دادند: سازمان مالیاتی بر اساس اطلاعاتی که از طریق سامانه های مختلف مثل سامانه مودیان، ارزش افزوده، گزارش معاملات فصلی و اطلاعات دریافتی از حساب های بانکی، پایانه های فروشگاهی دارد، برای هر مودی که مشمول فرم تبصره ۱۰۰ است، درآمدی را برآورد کرده است، حال عدد مربوط به صفحه فرم تبصره ماده ۱۰۰ …
جهت شنیدن ادامه پاسخ سوال مطرح شده و جزئیات و هر آن چه که لازم است درباره فرم تبصره ماده ۱۰۰ صاحبان مشاغل بدانید، این پادکست را تا انتها گوش کنید و متن آن را مطالعه کنید. مطمئنا اطلاعات مفیدی درباره آن به دست خواهید آورد.
به علاوه جهت تکمیل اطلاعات خود، می توانید به مقاله فرم تبصره ماده ۱۰۰ سایت حسابدانان که به صورت کامل این مقوله مالیاتی را که مختص صاحبان مشاغل است، مورد بررسی قرار داده است مراجعه کنید.
ویدئو پادکست فرم تبصره ماده ۱۰۰ صاحبان مشاغل را در کانال یوتوب میتوانید مشاهده نمایید
برای مشاهده اینجا کلیک کنید
