انواع صورتحساب الکترونیکی
انواع صورتحساب الکترونیکی
- نویسنده : سید علی سرحدی
- سطح : مقدماتی
- پیش نیاز :مقاله صفر تا صد پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان
- مدت زمان مطالعه : ۱۵ دقیقه
- ۱۴۰۱/۱۲/۰۶

فهرست مطالب :
* مقدمه :
صورتحساب الکترونیکی چیست و انواع آن کدامند ؟ صورتحساب الکترونیکی اصلی، اصلاحی، ابطالی و برگشت از فروش هر یک به چه معناست و در چه مواردی کاربرد دارد ؟
صورتحساب الکترونیکی نوع اول و دوم و سوم چیست و اشخاص مشمول استفاده از هر یک از این صورت حساب ها چه اشخاصی هستند ؟
با اجرای قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان یکی از موضوعات داغ و بحث بر انگیز در سامانه مودیان نحوه صدور صورتحساب الکترونکی و نکات مهم مربوط به آن است.
در این مقاله در خصوص انواع صورتحساب های الکترونیکی و مقررات مربوط به هر یک از آن ها صحبت خواهیم کرد.
۱ – صورتحساب الکترونیکی چیست ؟
صورتحساب الکترونیکی نوعی صورتحساب است که فعالان اقتصادی موظفند برای فروش کالا و خدمات خود از این صورتحساب استفاده نمایند.
صورتحساب الکترونیکی به صورت سیستمی و توسط سامانه مودیان صادر می گردد و دارای شماره اختصاصی ۲۲ رقمی است که توسط سامانه مودیان صادر و به هر صورتحساب به صورت غیر تکراری تخصیص پیدا می کند.
جالب است بدانید که اقلام و اطلاعات صورت حساب های الکترونیکی بر اساس نوع فعالیت و کسب و کار های مختلف گوناگون است و تابع الگوهای مخصوصی است که در ادامه به آن می پردازیم.
۲ – انواع صورتحساب الکترونیکی
صورتحساب های الکترونیکی دارای تقسیم بندی های مختلفی است و از جنبه های مختلفی می توان آن را طبقه بندی کرد که مهم ترین آن ها عبارتند از :
الف ) از نظر ماهیت و اطلاعات : صورتحساب های الکترونیکی براساس ماهیت به ۳ نوع تقسیم بندی می گردند :
۱ – صورتحساب الکترونیکی نوع اول
۲ – صورتحساب الکترونیکی نوع دوم
۳ – صورتحساب الکترونیکی نوع سوم
هر یک از این صورتحساب ها در موارد مخصوص به خود صادر می گردند و مودیان مالیاتی موظفند بر حسب نوع فعالیت و همچنین نوع مشتریان خود از یک یا چند نوع از این صورتحساب ها استفاده کنند.
ب ) از نظر موضوع و زمان صدور : صورتحساب های الکترونیکی همچنین دارای موضوعات مختلفی می باشند. به طور کلی صورتحساب ها از نظر موضوع به ۴ گروه تقسیم بندی می گردند :
۳ – صورتحساب الکترونیکی نوع اول
صورتحساب الکترونیکی نوع اول یا همان صورتحساب با اطلاعات کامل صورتحسابی است که توسط فعالان اقتصادی ( شامل شرکت ها، موسسات و صاحبان مشاغل و . . . ) صادر می گردد که مشتریان آن ها نیز فعال اقتصادی هستند و به عبارتی دارای کسب و کار B TO B
Business to Business ) )هستند.
صورتحساب نوع اول تنها صورتحساب الکترونیکی است که اعتبار مالیات بر ارزش افزوده پرداختی آن توسط خریدار قابل قبول بوده و همچنین خرید و هزینه آن در حساب مالیاتی مودیان قابل قبول است، در نتیجه فعالان اقتصادی همواره باید از این صورتحساب برای خرید کالا و خدمات خود استفاده نمایند.
صورتحساب نوع اول شامل اطلاعاتی از قبیل موارد زیر است :
الف ) نوع فروش : شامل مواردی از قبیل بورس کالا، بورس انرژی، سامانه تدارکات الکترونیکی دولت، حق العمل کاری، پیمانکاری، داخلی، صادراتی و نظیر آن
ب ) نوع خریدار : مصرف کننده نهایی حقیقی یا فعال اقتصادی
ج ) تاریخ و زمان صد
ور (ساعت، دقیقه و ثانیه)
د ) اطلاعات هویتی شامل نام، نام خانوادگی یا نام شخص حقوقی، شماره اقتصادی، شناسه یا کد ملی یا شناسه فراگیر اتباع خارجی، نشانی کامل و شماره پستی، شماره شعبه، برای هر دو شخص فروشنده و خریدار
س ) مشخصات کالا یا خدمات ارائه شده، شامل شناسه کالا یا خدمت، شرح کالا یا خدمت
ع ) واحد سنجش، مقدار یا تعداد،
ف ) مبلغ واحد ( فی ) و مبلغ کل، تخفیفات، مالیات بر ارزش افزوده،
ک ) شرح
ل ) سایر عوارض و مبلغ سایر عوارض آن
و ) مقدار پرداخت نقدی و مقدار نسیه آن حسب مورد، باشد.
همچنین توجه داشته باشید که صورتحساب نوع اول دارای ۷ الگو می باشد که هر یک از این الگو ها برای کسب و کار ها و کالاهای مختاف مورد استفاده قرار می گیرد و هر یک حاوی اطلاعات مخصوص به خود می باشد.
۴ – صورتحساب الکترونیکی نوع دوم
صورتحساب الکترونیکی نوع دوم صورتحسابی است که فقط حاوی اطلاعات فروشنده و اطلاعات کالا و خدمات موضوع معامله است و اطلاعات خریدار در آن درج نمی گردد.
این صورتحساب صرفا برای افرادی باید مورد استفاده قرار گیرد که مشتری کالا ها و خدمات آن ها خرده فروشی و واحد های صنفی مصرف کننده نهایی است، چرا که اعتبار ارزش افزوده آن برای خریداران این نوع صورتحساب قابل قبول نیست و همچنین از آن جایی که اطلاعات خریدار در آن درج نمی گردد نمی توان به عنوان فاکتور خرید از آن استفاده کرد، در نتیجه پذیرش خرید و هزینه آن نیز غیر قابل قبول است.
صورتحساب الکترونیکی نوع دوم نقدی تلقی شده و نمی توان نحوه تسویه مبلغ آن را به صورت نسیه متصور بود.
صورتحساب الکترونیکی نوع دوم دارای دو نوع الگو ( فرمت ) می باشد.
۵ – صورتحساب الکترونیکی نوع سوم
صورتحساب الکترونیکی نوع سوم همان « رسید پرداخت وجه » صادره از دستگاه کارتخوان بانکی و یا درگاه الکترونیکی پرداخت که حسب مقررات اعلامی سازمان امور مالیاتی کشور، به عنوان پایانه فروشگاهی فروشنده (مودی) پذیرفته می شود، می باشند. در این نوع صورتحساب صرفا موارد زیر درج می گردد :
الف ) مبلغ پرداختی
ب ) شماره سوئیچ پرداخت
ج ) شماره پذیرنده فروشگاهی
د ) شماره پایانه
ر ) شماره پیگیری
س ) تاریخ و زمان پرداخت
ط ) حداقل مشخصات فروشنده
نکته مهم دیگر در خصوص این صورتحساب ها این است که از بابت آن ها اعتبار مالیاتی برای خریدار قابل احتساب نمی باشد و همانند صورتحساب های نوع دوم نقدی تلقی می گردد و نمی توان آن را نسیه در نظر گرفت.
۶ – صورتحساب الکترونیکی اصلی
اولین صورتحساب الکترونیکی است که با انجام هر معامله صادر و به سامانه مودیان ارسال میشود، صورتحساب اصلی فروش نامیده میشود.
ممکن است پس از صدور صورتحساب اصلی ممکن است این صورتحساب نیاز به اصلاح یا ابطال داشته باشد که در این صورت صورتحساب الکترونیکی اصلاحی یا ابطالی صادر می گردد که در ادامه به آن می پردازیم.
۷ – صورتحساب الکترونیکی اصلاحی
چنانچه پس از صدور صورتحساب اصلی فروش نیاز به اصلاح اقلام اطلاعاتی صورتحساب به غیر از اقلام اطلاعاتی اصلی مربوط به خریدار شامل:
۱ ) شماره اقتصادی، شناسه ملی/ شماره ملی/شناسه مشارکت مدنی/کد فراگیر اتباع غیر ایرانی خریدار
۲ ) و همچنین اطلاعات مربوط به قلم کالا/خدمت شامل: شناسه کالا /خدمت باشد، صادرکننده صورتحساب الکترونیکی میبایست بر اساس آخرین سریال صورتحساب الکترونیکی موجود، ۱ صورتحساب جدید ( اصلاحی ) که حاوی شماره منحصر به فرد مالیاتی صورتحساب مرجع است را صادر و به سامانه مؤدیان ارسال نماید.
در صورتحساب اصلاحی، کلیه اطلاعات صورتحساب الکترونیکی مرجع به همراه اصلاحات آن درج میگردد. پس از تأیید صورتحساب اصلاحی توسط خریدار، صورتحساب الکترونیکی مرجع، ابطالی محسوب شده و قابلیت استفاده مجدد به عنوان صورتحساب الکترونیکی مرجع را ندارد.
ب ) شماره سوئیچ پرداخت
ج ) شماره پذیرنده فروشگاهی
د ) شماره پایانه
ر ) شماره پیگیری
س ) تاریخ و زمان پرداخت
ط ) حداقل مشخصات فروشنده
نکته مهم دیگر در خصوص این صورتحساب ها این است که از بابت آن ها اعتبار مالیاتی برای خریدار قابل احتساب نمی باشد و همانند صورتحساب های نوع دوم نقدی تلقی می گردد و نمی توان آن را نسیه در نظر گرفت.
۸ – صورتحساب الکترونیکی ابطالی
چنانچه پس از صدور صورتحساب اصلی فروش یا صورتحساب الکترونیکی اصلاحی، اقلام اطلاعاتی اصلی مربوط به خریدار شامل:
۱ ) شماره اقتصادی
۲ ) و همچنین شناسه کالا/خدمت
۳ ) و تاریخ صدور صورتحساب تغییر یابد و بر اساس اسناد و مدارک مثبته عدم تحقق معامله احراز گردد، فروشنده بر اساس آخرین سریال صورتحساب موجود، نسبت به صدور صورتحساب الکترونیکی ابطالی حاوی شماره منحصر به فرد مالیاتی صورتحساب الکترونیکی مرجع و ارسال آن به سامانه مودیان اقدام مینماید. سپس، صورتحساب الکترونیکی مرجع در سامانه مودیان، ابطالی محسوب میگردد.
پس از ابطال صورتحساب الکترونیکی، امکان صدور صورتحساب الکترونیکی اصلاحی برای آن صورتحساب وجود ندارد. شرط ابطال صورتحساب الکترونیکی، عدم بهره برداری از آن در امور تجاری و پرونده های مالیاتی است.
۹ – صورتحساب الکترونیکی برگشت از فروش
چنانچه پس از صدور صورتحساب الکترونیکی، قسمتی از موضوع معامله،کالا / خدمت ( از طرف خریدار ) برگشت داده شود، فروشنده نسبت به صدور صورتحساب الکترونیکی برگشتی اقدام مینماید. الزام به ذکر است، برای صورتحساب های اصلی فروش و صورتحساب های اصلاحی میتوان صورتحساب الکترونیکی برگشت از فروش صادر نمود.
۱۱ – صورتحساب شمس ( صورتحساب غیر الکترونیکی )
صورتحساب شمس که همان صورتحساب معتبر شناسه دار سازمان مالیاتی است نوعی صورتحساب است که در مواقع خاص که به دلیل بروز حوادث غیر مترقبه نظیر « سیل، آتش سوزی، زلزله و . . . » یا در مواقعی که به دلیل نقص فنی و اشکالات سیستمی امکان صدور صورتحساب الکترونیکی وجود ندارد مورد استفاده قرار می یگرد.
صورتسحاب شمس به صورت کاغذی و غیر الکترونیکی است و برای صدور آن لازم است تا شماره ۲۲ رقمی صورتحساب توسط سازمان مالیاتی و از طریق کارپوشه در اختیار مودی قرار گیرد و مودی در زمان حوادث مذکور برای صدور صورتحساب کاغذی از این صورتحساب استفاده می کند.
۱۰ – صورتحساب شمس ( صورتحساب غیر الکترونیکی )
صورتحساب شمس که همان صورتحساب معتبر شناسه دار سازمان مالیاتی است نوعی صورتحساب است که در مواقع خاص که به دلیل بروز حوادث غیر مترقبه نظیر « سیل، آتش سوزی، زلزله و . . . » یا در مواقعی که به دلیل نقص فنی و اشکالات سیستمی امکان صدور صورتحساب الکترونیکی وجود ندارد مورد استفاده قرار می یگرد.
صورتسحاب شمس به صورت کاغذی و غیر الکترونیکی است و برای صدور آن لازم است تا شماره ۲۲ رقمی صورتحساب توسط سازمان مالیاتی و از طریق کارپوشه در اختیار مودی قرار گیرد و مودی در زمان حوادث مذکور برای صدور صورتحساب کاغذی از این صورتحساب استفاده می کند.
۱۱ – سوالی درباره صورتحساب الکترونیکی دارید، به صورت رایگان از ما بپرسید!
پنل مشاوره رایگان حسابدانان، به عنوان اولین پنل مشاوره رایگان مالی و مالیاتی در ایران آماده پاسخگویی به کلیه سوالات شما در حوزه حسابداری، مالیات ، بیمه ، قانون کار و میاحث مربوطه می باشد.
شما عزیزان می توانید سوالات خود را به صورت متنی، صوتی و تصویری مطرح نمایید و ظرف ۲۴ ساعت پاسخ آن را دریافت کنید.
برای ورود به پنل مشاوره رایگان و پرسیدن سوالات خود اینجا کلیک کنید.
مطالب زیر را حتما مطالعه کنید
1 دیدگاه
به گفتگوی ما بپیوندید و دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید.
دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.
عالی بود ممنون از اشتراک تخصص و تجربه.